Makaleler
İkinci El Taşıt Alım ve Satımında Yeni Dönem
I- GİRİŞ
Trafik siciline tescilli olan otomobil, arazi taşıtı, minibüs, kamyonet ve kamyon niteliğindeki motorlu kara taşıtlarını ifade eden ikinci el motorlu kara taşıtlarının ticaretine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (Bakanlık) tarafından hazırlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) 13 Şubat 2018 tarihli ve 30331 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanıp yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden gerçek ve tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların ikinci el motorlu kara taşıtı alım satım faaliyetlerini, noterlerin bu faaliyetlere ilişkin yükümlülüklerini, yetki belgesi verilmesi, yenilenmesi ve iptaline ilişkin usul ve esasları, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapılan işletme, toplu işyeri ve pazarlarda aranan şartları, Bakanlık ve işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermeye yetkili belediye veya il özel idareleri ile diğer idareler olan yetkili idarelerin ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin görev, yetki ve sorumluluklarını kapsamaktadır.
Bu Yönetmelik; 05.01.1961 tarih ve 237 sayılı Taşıt Kanunu’na tabi idare, kurum ve kuruluşlar ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca yapılan satışlara, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden kişilerin kendi aralarındaki satışlara, haciz, müsadere, zapt, buluntu, trafikten men gibi nedenlerle icra müdürlükleri, alacaklı amme idareleri, milli emlak müdürlükleri, tahsil daireleri ve diğer yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan satışlara ve 27.10.1999 tarih ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile 21.03.2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu çerçevesinde yapılan satışlara uygulanmayacaktır.
Bu çalışma, ikinci el motorlu kara taşıtlarının ticaretindeki yeni düzenlemeyi ele almaktadır.
II- YETKİ BELGESİ
A- YETKİ BELGESİ ALMA ZORUNLULUĞU
İkinci el taşıt ticareti tacirler ile esnaf ve sanatkârlar tarafından yapılır. İkinci el taşıt ticaretiyle iştigal edecek tacirler ile esnaf ve sanatkârların her bir işletmesi için ayrı ayrı yetki belgesi alması gerekmektedir. İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapılacak işletmenin yetki belgesine sahip olup olmadığı işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmeden önce yetkili idareler tarafından kontrol edilir ve yetki belgesi olmayan işletmelere ruhsat verilemez.
Yönetmeliğin yayım tarihi olan
13.02.2018’den itibaren 18 ay(1) içinde, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden gerçek veya tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların bu faaliyetlerine devam edebilmeleri için durumlarını işletmeye yetki belgesi verilebilmesi şartlarına uygun hale getirerek yetki belgesi alması gerekir. Lise mezunu olma şartı bunun istisnasıdır.
İşletmeye yetki belgesi verilebilmesi için;
|
İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapılan işletmelerde aşağıdaki şartlar aranır: 1- İşletmenin yan tarafta belirtilen şartların taşınması, 2- Gerçek kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların kendilerinin, ticaret şirketleri ile diğer tüzel kişi tacirlerin temsile yetkili kişilerinden en az birinin, şubelerde ise şube müdürünün yan tarafta belirtilen şartları taşıması 3- Esnaf ve sanatkârlar odasına, ticaret ve sanayi odasına veya ticaret ve sanayi odalarının ayrı kurulduğu yerlerde ticaret odasına kayıtlı olunması, 4- Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olunması, |
1.1. İmar mevzuatı çerçevesinde belirlenen ticaret alanlarında, çevreye ve trafiğe yük getirmeyen yerlerde ve içinde ikamet amaçlı kullanılan bağımsız bölüm bulunmayan yapılarda açılması. 1.2. Açık ve kapalı alan toplamının en az dört taşıtın kapladığı alan büyüklüğünde olması; bir taşıtın kapladığı alan büyüklüğü olarak otomobil için en az yirmi beş metrekare, motosiklet için en az beş metrekare ve diğer taşıtlar için en az elli metrekarenin esas alınması. 1.3. Teşhir alanının net yüksekliğinin en az üç metre olması. 1.4. LPG’li, CNG’li veya LNG’li ikinci el motorlu kara taşıtlarının teşhirine yönelik açık alana sahip olması. 1.5. Taşıtların giriş ve çıkış yapmalarına uygun olarak düzenlenmiş giriş ve çıkış kapılarının bulunması, çıkış kapısının tehlikeli durumlarda kolay tahliyeye imkân verecek nitelikte olması. 1.6. İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmenin mali sorumluluk sigortası yapılmış ve satışa sunduğu ikinci el motorlu kara taşıtları bu sigorta kapsamına alınmış olmalıdır. 2.1 On sekiz yaşını doldurmuş olması, 2.2 En az lise mezunu olması, 2.3 Mesleki yeterlilik belgesine sahip olması, 2.4 İflas etmemiş veya iflas etmiş olsa bile itibarını yeniden kazanmış olması, 2.5 Konkordato ilan etmemiş olması, 2.6 Kasten işlenen bir suçtan dolayı affa uğramış olsalar dahi Devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya ve Devlet sırlarına karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme suçlarından hüküm giymemiş ya da ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olması gerekir. |
B- YETKİ BELGESİNİN VERİLMESİ, YENİLENMESİ VE İPTALİ
Yetki belgesinin verilmesi, yenilenmesi ve iptal edilmesine İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin yapıldığı işletmenin bulunduğu yerdeki Ticaret İl Müdürlüğü yetkilidir. Yetki belgesinin içeriği Bakanlık tarafından belirlenir yetki belgesine sahip işletmelerin güncel listesi her yıl Ocak ayında Ticaret İl Müdürlüğü’nce ilgili Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne yazılı olarak gönderilir.
Yetki belgesi verilmesi veya yenilenmesine ilişkin başvurularda yetki belgesi verilme şartlarının sağlandığını gösterir belgeler aranır.
Yetki belgesi alınması için gerekli şartlardan birinin kaybedilmesi halinde bu durum, yetki belgesi sahibi tarafından il müdürlüğüne yazılı olarak derhal bildirilir. Bu bildirim ya da anılan şartların kaybedildiğinin il müdürlüğünce tespiti üzerine yetki belgesi iptal edilir.
Yetki belgesi, geçerlilik süresinin sona ermesi veya içeriğindeki bilgilerden herhangi birinde değişiklik olması durumunda yenilenir.
Yenileme başvurusu, yetki belgesi geçerlilik süresinin sona ermesinden en az otuz gün önce, yetki belgesinde yer alan bilgilerde değişiklik olması durumunda ise değişikliğin gerçekleştiği tarihten itibaren yedi gün içinde yapılır. Posta yoluyla yapılan yenileme başvurusu geçersizdir. Yetki belgesinin yenilenmesinde, yetki belgesinin verilmesindeki usul ve esaslar uygulanır. Ticaret unvanının veya işletme adının değişmesi gibi nedenlerle yetki belgesinin yenilenmesi durumunda değişikliğin belgelendirilmesi yeterlidir.
Yetki belgesi verilmesinde aranan şartlardan herhangi birinin kaybedilmesi halinde bu durum, şartların kaybedildiği tarihten itibaren on beş gün içinde işletme tarafından yazılı olarak il müdürlüğüne bildirilir. Bu bildirim veya şartların kaybedildiğinin il müdürlüğünce tespiti üzerine yetki belgesi aynı gün iptal edilir.
Yetki belgesi iptal edilen işletme il müdürlüğünce beş gün içinde yazılı olarak yetkili idareye bildirilir.
C- MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ
Gerçek kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların kendilerinin, ticaret şirketleri ile diğer tüzel kişi tacirlerin temsile yetkili kişilerinden en az birinin, şubelerde ise şube müdürünün ve ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapılan işletmede pazarlama ve satış personeli olarak çalıştırılan kişilerin mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerekir.
Bakanlık, yetki belgesine sahip işletmelerce çalıştırılması gereken mesleki yeterlilik belgesine sahip asgari personel sayısı ile ulusal yeterliliğin yapısını oluşturan ve personelin sahip olduğu mesleki yeterlilik belgesinde yer alması gereken seçmeli birimleri belirlemeye yetkilidir.
Mesleki yeterlilik belgesine ilişkin diğer hususlarda 5544 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatındaki hükümler uygulanır.
Bu konuda Mesleki Yeterlik Kurumu tarafından Motorlu Kara Taşıtları Alım Satım Danışmanı ve Motorlu Kara Taşıtları Alım Satım Sorumlusu olmak üzere 2 ayrı onaylanmış ulusal yeterlilik belirlenmiştir(2).
Mesleki yeterlilik belgesi alma zorunluluğu 13 Mayıs 2018 tarihinde başlayacaktır.
III- İKİNCİ EL MOTORLU KARA TAŞIT SATIŞI İŞLEMLERİ
A- ARACILIK VE TAŞIT TESLİM BELGESİ
Satışa sunulmak üzere ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmelere teslim edilen ikinci el motorlu kara taşıtılar için taşıtın adına tescilli olduğu kişi ile işletme arasında taşıt teslim belgesi düzenlenir.
• Taşıt teslim belgesi, birer nüshası taraflarda kalacak şekilde en az iki nüsha olarak düzenlenir ve bu belgede aşağıdaki bilgilere yer verilir:
• Tarafların adı ve soyadı veya ticaret unvanı ve işletme adı ile kimlik ve iletişim bilgileri,
• Satışa sunulmak üzere işletmeye teslim edilen ikinci el motorlu kara taşıtının ruhsat ve kilometre bilgileri ile boyalı ve değişen parça bilgileri; ikinci el motorlu kara taşıtı sahibi tarafından beyan edilen taşıta ilişkin arıza ve kusur bilgileri ile güvenlik, iç donanım, dış donanım ve multimedya özellikleri gibi diğer bilgiler,
İkinci el taşıt ticaretiyle iştigal eden işletmeye hizmeti karşılığında ödenecek ücretin tutarı,
• İkinci el taşıtın satışa sunulmak üzere işletmede kalacağı süre,
• Tarafların tebligat adresleri ve imzaları.
Satışa sunulmak üzere işletmeye teslim edilen ikinci el motorlu kara taşıtta, taşıt teslim belgesinde belirtilen süre içinde oluşabilecek herhangi bir arıza ve maddi hasardan ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletme sorumludur.
Taşıt teslim belgesinin şekli ve ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmeye hizmeti karşılığında ödenecek ücretin üst sınırı Bakanlıkça belirlenebilir.
B- İKİNCİ EL MOTORLU KARA TAŞITIN TANITIMI
Satışa sunulan ikinci el motorlu kara taşıtın üzerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde taşıta ilişkin tanıtıcı bilgilerin yer aldığı bir tanıtım kartı bulundurulur. Tanıtım kartında yer alan bilgiler taşıt teslim belgesindeki bilgilerle uyumlu olmalıdır.
Tanıtım kartında; taşıtın üretim yılı, markası ve modeli, motor ve rakam veya harflerinin bir kısmı karartılmak suretiyle motor ve şasi numarası, plakası, yakıt türü, kilometresi, satış fiyatı, boyalı ve değişen parçaları ile niteliği belirtilmek suretiyle hasar kaydı, üzerinde rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunup bulunmadığı, değişen parça, hasar kaydı, rehin ve haciz gibi bilgilerin ilgili sistemlerden temin edildiği tarih ve saatine yer verilir.
Satışa sunulan ikinci el motorlu kara taşıtılar elektronik ortamda da tanıtılabilir. Bu halde, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler ikinci fıkrada belirtilen bilgilere elektronik ortamda da yer verir.
C- EKSPERTİZ RAPORU
Yetki belgesine sahip işletme tarafından ikinci el motorlu kara taşıtı satışı öncesinde ekspertiz raporu alınır ve raporun bir nüshası satış esnasında alıcıya teslim edilir. Sekiz yaş veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki ikinci el motorlu kara taşıtılar için ekspertiz raporu alınması zorunlu değildir.
Ekspertiz raporunun ücreti, satış işleminin alıcıdan kaynaklanan bir nedenle gerçekleşmemesi durumunda alıcı, diğer hallerde yetki belgesine sahip işletme tarafından ödenir.
Ekspertiz raporunda ikinci el motorlu kara taşıtının özellikleri, arıza ve hasar durumu ile kilometre bilgilerine yer verilir.
Ekspertiz raporu, Türk Standartları Enstitüsü tarafından belirlenen standarda göre verilen TSE hizmet yeterlilik belgesi bulunan işletmeler tarafından düzenlenir.
Ekspertiz raporunu düzenleyen kişiler ekspertiz raporundaki bilgilerin taşıtın gerçek durumunu yansıtmamasından sorumludur.
Bakanlık, ekspertiz raporunda yer verilecek diğer bilgileri, TSE hizmet yeterlilik belgesi verilecek işletmelerde ve bu işletmelerde çalıştırılan kişilerde aranan nitelikleri, ekspertiz raporu düzenleyenlerin sorumluluklarını, hizmet yeterlilik belgesi ile ekspertiz raporu ücretinin üst sınırını ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile üst meslek kuruluşlarının görüşünü alarak belirlemeye yetkilidir.
Ekspertiz Raporu alınma zorunluluğu 13 Ağustos 2018 tarihinde başlayacaktır.
D- İKİNCİ EL TAŞITLARDA GARANTİ
İkinci el otomobil ve motosikletin motor, şanzıman, tork konvertörü, diferansiyel ve elektrik sistemi, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletmenin garantisi altındadır. İşletme, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle karşılayabilir.
Garanti süresi veya kilometresi içinde meydana gelen arızalar azami otuz iş günü içinde giderilir. Motosikletler için bu süre azami yirmi iş günüdür. Arızanın giderilmesine ilişkin masraflar işletmeye aittir. Bu sürelerin tespitinde taşıt sahibinin işletmeye yazılı başvuru tarihi veya ilgili il müdürlüğüne yazılı başvurusu üzerine il müdürlüğünce işletmeye yapılan bildirim tarihi dikkate alınır. İl müdürlüğüne yapılan başvuruda satış sözleşmesinin bir örneğine yer verilir.
Garanti süresi veya kilometresi içinde arızalanan otomobil veya motosikletin işletmeye teslim edilmesi halinde işletme tarafından arızalı ikinci el otomobil veya motosikletin teslim alındığına dair bir belge düzenlenir. Bu belgede asgari olarak aşağıdaki bilgilere yer verilir:
• İkinci el otomobil veya motosikleti teslim edenin adı, soyadı ve imzası,
• İkinci el otomobil veya motosikleti teslim alanın adı, soyadı ve imzası,
• İkinci el otomobil veya motosiklete ilişkin şikâyet ve talepler,
• İkinci el otomobil veya motosikletin markası ve modeli,
• Arızanın on iş günü içinde giderilememesi halinde, tamirde geçen on iş gününü takip eden üç gün içinde, teslim edilen ikinci el otomobil veya motosiklete benzer özelliklere sahip ücretsiz ikame taşıt tahsis edileceğine dair taahhüt,
• İkinci el otomobil veya motosikletin arıza bildirim ve işletmeye teslim tarihi,
garanti süresi veya kilometresi içinde arıza meydana gelmesi durumunda tamirde geçen süre garanti süresine eklenir. İşletmeler birinci fıkrada belirtilenlere ilave garantiler verebilir.
İkinci el otomobil ve motosikletin satışında aşağıdaki parça, durum, işlem ve arızalar garanti kapsamı dışındadır:
• Sekiz yaş veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki otomobil ve motosikletler,
• Satış sırasında alıcı tarafından bilindiği işletme tarafından belgelendirilen arıza ve hasarlar,
• Ekspertiz raporunda belirtilen arıza ve hasarlar,
• Aracın olağan kullanımı nedeniyle kayışlar, egzoz, amortisör, debriyaj, ön dişli takımı, fren balataları ve pabuçları, diskler, contalar gibi parçalarda meydana gelen aşınma ve yıpranmalar,
• Garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça; bujiler, katalitik konvertörler, hava filtresi, yağ filtresi, yakıt filtresi, cam silecek lastikleri, klima devresinin doldurulması için kullanılan maddeler, ilave edilen yağlar, soğutma sıvıları, fren sıvıları ve diğer katkı maddeleri,
• Garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça, koltuk aksesuarlarının temizlenmesi ve onarılması dâhil olmak üzere kaportanın ve kabinin olağan bakımı için yapılan masraflar,
• Kaporta işleri, süslemeler, paspas, lastikler, jantlar, akü, farlar, park lambaları, camın ve farların kırılması veya çatlaması,
• Elektronik parçalar ve komponentler,
• Parça değişimi yapılarak veya yapılmaksızın düzenli önleyici işlemler, kontroller ve ayarlamalar,
• İkaz lambaları sistem arızası gösterdiği halde aracı kullanmaya devam etmenin veya bilerek veya bilmeyerek uygun olmayan ya da kalitesiz yağların veya yakıtın kullanılmasının sebep olduğu arızalar,
• Hatalı kullanım, kaza, hırsızlık, hırsızlık girişimi, yangın, infilak, vandallık veya doğal afetler nedeniyle hasar gören veya zayi olan parçalar,
• Taşıtın ihmal edilmesinin veya uygun olmayan bir şekilde kullanılmasının veya aracın gereği gibi çalışması için lüzumlu olan sıvıların donmasının sebep olduğu arızalar,
• Bakım işlemlerinin muayene ve bakım planına uygun olarak yapılmaması nedeniyle meydana gelen arızalar,
• Satış sonrasında taşıta yapılan herhangi bir eklenti nedeniyle oluşan hasar ve arızalar,
• Trafik sicilinde “Trafikten çekilerek tescili silinmiştir.” kaydı bulunan taşıtlar.
E- ÖDEME İŞLEMİ
İkinci el motorlu kara taşıtı alım satımında taşıtın satış bedeli, Bakanlıkça uygun görülen kuruluş tarafından taşıt mülkiyeti ile satış bedelinin eş anlı el değiştirmesini sağlayacak şekilde oluşturulan elektronik ortamda ödenebilir.
Alıcı veya satıcının talebi halinde satış bedeli, satış bedelinin ödenmesine ilişkin masraflar talepte bulunan tarafa ait olmak üzere elektronik ortamda ödenir.
Bakanlık, birinci fıkrada belirtilen elektronik ortam için gerekli altyapının oluşturulmasına ve işletilmesine ilişkin usul ve esaslar ile verilen hizmetler karşılığında alınacak ücretlerin üst sınırını Türkiye Noterler Birliği’nin görüşünü alarak belirlemeye yetkilidir.
IV- İKİNCİ EL TAŞIT TİCARETİ YAPILAN TOPLU İŞYERLERİ VE PAZARLARINDA ARANAN ŞARTLAR
A- RUHSATLANDIRMA
Bir yapı veya alan bütünlüğünde en az on işletmenin faaliyet göstereceği toplu işyerleri oluşturulabilir. Toplu işyerleri oluşturulurken, bu işyerlerinin çevreye ve trafiğe getireceği yükler ile ikamet amacıyla kullanılan yerlere uzaklığı ve ulaşım imkânları dikkate alınır.
Toplu işyeri projelerinin maddede belirtilen fiziksel şartları haiz olup olmadığı yapı ruhsatı verilmeden önce yetkili idareler tarafından kontrol edilir ve bu şartları taşımayan işyerlerine ruhsat verilemez.
Öte yandan; ikinci el motorlu kara taşıtı pazarları belediyeler tarafından kurulur ve işletilir. Belediyeler bu yerlerin kurulması ve işletilmesi yetkisini kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına veya özel hukuk tüzel kişilerine devredebilir.
B- ARANILACAK NİTELİKLER
Toplu işyerleri ve İkinci el motorlu kara taşıtı pazarları aşağıdaki nitelikleri haiz olmalıdır:
|
Toplu işyerleri |
İkinci el motorlu kara taşıtı pazarları |
|
|
Yönetmeliğin yayım tarihi olan 13.02.2018’ den itibaren;
Onsekiz ay içerisinde(3), yani 13 Ağustos 2019 tarihine kadar, bir yapı veya alan bütünlüğünde faaliyet gösteren ve içinde ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden en az on işletme bulunan işyerleri yukarıdaki
şartlardan; yönetim odası, kadın ve erkekler için ayrı ayrı ibadet yeri, çalışanlar ve ziyaretçiler için beslenme ve dinlenme alanı ile yeterli sayıda tuvalet bulunması ve ortak kullanım alanlarının engelliler de dikkate alınarak tasarlanmış olması şartlarını yerine getirmek zorundadır.
Onsekiz ay içerisinde(4), yani 13 Ağustos 2019 tarihine kadar, bir yapı veya alan bütünlüğünde faaliyet gösteren ve içinde ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden en az otuz işletme veya en az elli çalışanı bulunan işyerleri; durumlarını sağlık odası ve en az bir sağlık personeli bulunması şartına uygun hale getirmek zorundadır.
Otuz ay içerisinde(5), yani 13 Ağustos 2020 tarihine kadar, önceden kurulmuş ikinci el motorlu kara taşıtı pazarları, kendileri için belirlenmiş şartların tamamına uygun hale getirmek zorundadır.
C- NOTERLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
• Noterler; ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden işletme adına tescilli taşıtların satışı ile bu işletme aracılığıyla yapılan ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında, işletmenin yetki belgesine sahip olduğunun doğrulamasını İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sisteminden yapmak, devir işlemini gerçekleştirecek kişinin yetkili olduğunu gösteren belgeyi istemek ve yetki belgesi numarasına satış sözleşmesinde yer vermekle,
• Yetki belgesine sahip işletmeler ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal etmeyen gerçek veya tüzel kişiler tarafından doğrudan yapılan ve aracılık edilen ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarına ilişkin Bakanlıkça gerekli görülen bilgileri satış tarihinde İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sistemine işlemekle,
• Satışa konu ikinci el motorlu kara taşıtı için düzenlenmiş ekspertiz raporunun tarih ve sayısına, ekspertiz raporunda belirtilen kilometre bilgisine ve ekspertiz raporunu düzenleyen işletmeye ilişkin İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sisteminde yer alan TSE hizmet yeterlilik belgesi numarasına satış sözleşmesinde yer vermekle yükümlüdürler.
V- DENETİM VE CEZA HÜKÜMLERİ
Uygulamada çıkan sorunlar ve şikâyetlerle ilgili olarak İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin yapıldığı işletmeler ile toplu işyerleri ve ikinci el motorlu kara taşıtı pazarları nezdinde denetim yapmaya Bakanlık yetkilidir. Bakanlık bu yetkisini il müdürlükleri aracılığıyla da kullanabilir.
Yetkili idareler, Bakanlığın talebi üzerine, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin yapıldığı işletmeler ile toplu işyerleri nezdinde ön inceleme mahiyetinde denetim yapmakla görevlidir. Yetkili idareler tarafından yapılan denetimin sonuçları, denetimin sonuçlandığı tarihten itibaren on beş gün içinde il müdürlüğüne bildirilir.
Belediyeler, yetkilerini devrettikleri kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları veya özel hukuk tüzel kişilerince kurulan ve işletilen ikinci el motorlu kara taşıtı pazarları nezdinde denetim yapmakla görevli ve yetkilidir.
Yönetmeliğe aykırı hareket edenler işletmeler hakkındaki idari para cezası Bakanlığın talebi üzerine yetkili idareler tarafından denetime yetkili olanlara bilgi ve belge vermeyen, eksik veren veya denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenler hakkındaki idari para cezası ise Bakanlık tarafından uygulanır.
İkinci el taşıt pazarlarını kuran ve işleten özel hukuk tüzel kişileri hakkındaki idari para cezası doğrudan ya da Bakanlığın talebi üzerine belediyeler tarafından uygulanır.
Bakanlık idari para cezası uygulama yetkisini İç Ticaret Genel Müdürlüğü’ne ve Ticaret İl Müdürlüklerine devredebilir.
VI- SONUÇ
29.01.2015 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un uygulamasına yönelik olarak ikinci el motorlu kara taşıtlarının ticaretine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amacıyla “İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik”, ikinci el motorlu kara taşıtı alım satımı gibi ticari faaliyetleri yürütenlere yönelik mesleki davranış kurallarının belirlenmesi ve bu faaliyetlerin yürütülmesine ilişkin düzenlemelerin yapılmasını hedeflemiştir.
Yönetmelikle ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinde uyulması gereken genel ilkeler ortaya konulmuş, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edebilecek kişilerin nitelikleri açık bir şekilde düzenlenmiş ve satışa sunulan ikinci el motorlu kara taşıtlarla ilgili hususlar detaylı bir şekilde belirtilmiştir
Ayrıca, yetki belgesi, mesleki yeterlilik belgesi ve Yönetmelik kapsamında verilen TSE hizmet yeterlilik belgesi ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin Bakanlıkça gerekli görülen bilgilerin takip ve kontrolü amacıyla Bakanlık tarafından İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi Sistemi oluşturularak bu çerçevedeki alenilik ve kamu düzeni sağlanmıştır. Süleyman Ruhi AYDEMİR* Yaklaşım / Mart 2018 / Sayı: 303