Bizden Haberler

TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ UYGULAMA REHBERİ-3 İSTİSNA VE DESTEKLER

TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ UYGULAMA REHBERİ-3

İSTİSNA VE DESTEKLER

1. KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI

Mevzuat Dayanağı:

4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2. maddesi.

Uygulama Kapsamı:

Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu bölgede yürüttükleri yazılım, tasarım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31/12/2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden muaftır. Bu istisna, bölgedeki projelere özel kazançlar için geçerlidir. Bölge dışındaki faaliyetlerden elde edilen kazançlar istisna kapsamına girmez.

Şartlar:

Bölgedeki Faaliyet: İstisnadan yararlanmak için firmanın faaliyetinin Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde gerçekleştirilmesi zorunludur.
Kazancın Kaynağı: İstisna kapsamındaki kazançların yalnızca yazılım, tasarım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilmesi gerekir.
Faaliyetlerin Ayrıştırılması: Bölge içi ve bölge dışı faaliyetlerden elde edilen gelirlerin net bir şekilde ayrıştırılması gerekir. Kazançların ve giderlerin doğru şekilde izlenmesi, maliyetlerin projelere doğru yansıtılması önemlidir.

İstisna Kapsamındaki Kazançların Hesaplanması:

İstisna bir kazanç istisnası olduğu için, projeden elde edilen hasılattan proje maliyetleri düşüldükten sonra kalan kazancın tamamı vergi istisnasına tabi tutulur. Burada dikkat edilmesi gereken husus, istisna kapsamında olan projelere ait giderlerin diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesidir. Eğer farklı faaliyetlerle karışıklık olursa, bu yanlış matrah beyanına yol açabilir.

İstisna Kapsamında Zarar Durumu:

İstisna kapsamındaki projelerin zararla sonuçlanması halinde, bu zarar diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlardan indirilemez. Bu durum, projenin zararının firmanın genel kârını azaltmaması anlamına gelir.

İstisna Dışı Kazançlar:

Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren mükelleflerin ana faaliyetleri dışında elde ettikleri bazı gelirler istisna kapsamında değerlendirilmez. Bunlar:

Nakit değerlendirmeleri sonucu oluşan faiz gelirleri,
Yabancı para cinsinden aktiflerden doğan kur farkları,
İktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından elde edilen kazançlar.

Bu kazançlar istisna kapsamında değildir çünkü temel Ar-Ge ve teknoloji geliştirme faaliyetleriyle doğrudan ilgili değildir.

Ar-Ge Harcamaları:

Firmanın faaliyeti, Ar-Ge departmanlarında yapılan harcamaların %100’ü Ar-Ge indirimi kapsamında değerlendirilebilir. Ancak burada bir istisna vardır: Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinin son fıkrası gereği, istisna edilen kazançlara ilişkin ödemelerin kurum kazancından gider olarak indirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Yani, 4691 sayılı Kanun’a göre kazanç istisnasından yararlanılması halinde, bu kazançlarla ilgili yapılan harcamalar Ar-Ge indirimi kapsamında sayılamaz. Ar-Ge faaliyeti kazancına istisna uygulanması halinde, ilgili harcamalar Ar-Ge indirimi kapsamında değildir.

İstisna Kazancın Beyannamede Gösterilmesi:

Bölgede faaliyet gösteren firmalar, istisna kazançlarını kurumlar vergisi beyannamesinin “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisnalar” bölümünde yer alan “Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar” satırında göstermelidirler. Eğer istisna faaliyet zararla sonuçlanmışsa, zarar “kanunen kabul edilmeyen giderler” satırında belirtilir.

2. KATMA DEĞER VERGİSİ (KDV) İSTİSNASI

Mevzuat Dayanağı:

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun geçici 20/1 maddesi.

Uygulama Kapsamı:

Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren mükelleflerin bu bölgelerde geliştirdiği yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri bazı kazançlar KDV’den istisnadır. 31/12/2028 tarihine kadar geçerli olan bu istisna, sadece belirli yazılım türlerine ve hizmet teslimlerine uygulanır.

Şartlar:

Ürünün veya hizmetin belirli alanlarda geliştirilmiş olması gerekir. Bunlar:
- Sistem yönetimi yazılımları,
- Veri yönetimi,
- İş uygulamaları yazılımları,
- Sektörel yazılımlar,
- İnternet tabanlı yazılımlar,
- Oyun yazılımları,
- Mobil yazılımlar,
- Askeri komuta kontrol yazılımları.
KDV istisnası, yönetici şirketle yapılan kira sözleşmesi süresince ve en geç 31/12/2028 tarihine kadar geçerli olur.

3. PROJE PERSONELİ BAZINDA GELİR VERGİSİ İSTİSNASI VE SSK PRİM DESTEĞİ

Mevzuat Dayanağı:

4691 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 2. madde.

Uygulama Kapsamı:

Teknoparklarda çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin ücretleri 31/12/2028 tarihine kadar gelir vergisinden muaftır. Ayrıca, bu personeller için SSK prim desteği de sağlanmaktadır.

Personel Tanımları:

Teknoparklarda iki ana personel tipi bulunur:

Teknik Personel: Ar-Ge ve yazılım alanında çalışan mühendisler ve teknik uzmanlar.
Destek Personeli: Muhasebeci, sekreter, yönetici ve şirket sahipleri gibi teknik olmayan personel. Ancak destek personelinin sayısı, teknik personelin %10’unu geçemez. Toplam personel sayısı 15'in altında olan firmalar için bu oran %20'dir.

SGK Prim Desteği:

Teknoparklarda çalışan personellerin SGK işveren primi %50 oranında devlet tarafından karşılanır. Bu destek 5 yıl süreyle geçerlidir ve şu hususlara dikkat edilmelidir:

Destekten yararlanmak için firmaların Sosyal Güvenlik Kurumu’na borcu olmaması gerekmektedir.
Teknopark yönetiminden onaylı bir proje olması ve bu projeye istinaden Sosyal Güvenlik Merkezi’ne başvuru yapılması gerekir.
Teknoparklarda her 8 metrekare kiralanan alan başına 1 personel için muafiyet hakkı vardır. Örneğin, 50 metrekare kiralayan bir firma, 7 personel için muafiyet alabilir (küsuratlı değerler bir üst tam sayıya yuvarlanır).

Bölge Dışı Çalışmalar:

Ar-Ge ve tasarım personelinin teknopark dışındaki faaliyetleri bazı durumlarda teşvik kapsamında değerlendirilir. Özellikle yüksek lisans veya doktora yapan personelin Bölge dışındaki çalışmalarına belirli sürelerle izin verilir:

Yüksek lisans yapan personeller için 1,5 yıla kadar,
Doktora yapanlar için 2 yıla kadar.

Ayrıca, toplam çalışma sürelerinin %20'sini aşmamak kaydıyla bölge dışındaki faaliyetler de teşvik kapsamına dahil edilebilir.

Aylık Bildirim:

Teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin listesi, görev tanımları, çalışma süreleri ve nitelikleri aylık olarak teknopark yönetiminden onay alınarak bildirilmelidir. Bu belgeler inceleme ve denetimler için saklanmalıdır. Belgelerin zamanında iletilmemesi, kira sözleşmesinin feshedilmesine yol açabilir. Fesih tahliye nedenidir.

SSK İşveren Prim Desteği Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:

Firmaların ilgili destekten yararlanması için Sosyal Güvenlik Kurumuna borcu olmaması gerekiyor.
Teknokent Yönetiminde onaylı projeye istinaden Muafiyet Yazısı alarak bağlı buluğundu Sosyal Güvenlik Merkezine başvurmaları gerekmektedir.
Bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak 5746 ekranının açılması gerekmektedir.

Teknoparklarda, firmanın kiraladığı her 8 metrekare başına 1 personel için muafiyet alma hakkı olacaktır. Örneğin 50 metrekare yer kiralayan bir firma 50/8=6,25=7 personel (küsüratlı değerler bir üst tam sayıya yuvarlanır) için muafiyet alabilir.

Yönetici şirket, ücreti gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan kişilerin Bölgede fiilen çalışıp çalışmadığını denetler. Ancak, Bölgede yer alan işletmelerde çalışan AR-GE ve tasarım personelinin bu Bölgelerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, proje kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmının Bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda Bölge dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerinin yüzde yüzünü aşmamak şartıyla AR-GE ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir.

Buna ilave olarak gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında Bölgede çalışan personelin toplam sayısının veya teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde Bölge dışında geçirilen süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir.

Bu teşvikin uygulanabilmesi için ilgili girişimci, Bölgede çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelini, Ar-Ge ve tasarım projelerindeki, personel sayılarını, görev tanımlarını, nitelik ve çalışma sürelerini gösteren listeyi AYLIK OLARAK yönetici şirkete onaylatır, inceleme ve denetimlerde ibraz edilmek üzere saklar.

Bölgede faaliyet gösteren girişimcilerin ilgili mevzuat çerçevesinde yönetici şirkete iletmekle yükümlü oldukları bilgi ve belgeleri süresinde iletmemeleri halinde, teknokentle olan kira sözleşmesi fesholunmuş sayılır.

Fesih tahliye nedenidir.

İstisna Kapsamına Giren Ve Girmeyen Personeller:

Ar-Ge Faaliyetlerinde Doğrudan Görevli Olan Araştırmacı (En Az Lisans Mezunu)
Teknisyen (Meslek Lisesi veya Meslek Yüksekokullarının Tasarım, Teknik, Fen veya Sağlık Bölümlerinden Mezun)
Yazılımcı Personeller (Program, Geliştiren, Üreten Kişiler) Ar-Ge personeli olarak değerlendirilir
Bu personelin dışında ar-ge personel sayısının %10’ unu aşmamak üzere, ar-ge faaliyetlerine katılan ve bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili destek personelinin ücretleri de istisna kapsamındadır. Destek personeli sayısının hesabında küsuratlı sayılar bir üst tamsayıya tamamlanır. Destek personeli sayısının %10 aşması halinde, brüt ücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere her türlü vergi istisnası uygulanır.
(03.02.2021 tarihinde Resmî Gazete yayımlanan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla beraber toplam personel sayısı on beşe kadar olan Bölge firmaları için bu oran %20 olarak uygulanır.
Teknoparklardaki proje süresi ile sınırlı olarak çalışacak ve proje kaynaklarından ücret alacak geçici ve sözleşmeli personele münhasıran ar-ge, yazılım ve tasarım faaliyetlerine ilişkin görevleri ile ilgili olarak yapılan ücret ödemeleri için gelir vergisi istisnası uygulanabilecektir.
Teknokentdeki firmalarda fiilen çalışan şirket ortakları ile Ar-ge faaliyetlerine fiilen katılan yönetim kurulu üyelerine bu çalışmaları karşılığı ödenen ücretlerde gelir vergisi istisnasından faydalanabileceklerdir. Bu durum sadece kurumlar vergisi mükellefi olan şirket ortakları için geçerlidir. Şahıs şirketlerinde ortakların ticari kazanç açısından gelir vergisi mükellefi olduğundan, gelir vergisi yönünden işletme muhatap alınmaz.
Teknokentdeki şirketlerin bordrolu personeli olmayıp, başka firmalarda çalışan kişiler için ödenen tutarların istisna kapsamı dışındadır.
Yabancı uyruklu personelde Ar-ge personeli şartlarına haiz olmak şartıyla teknokent firmalarından aldığı ücretlerde gelir vergisinden istisnadır.
Emekli personellere ödenen ücretlerde gelir vergisi istisnası kapsamına girmektedir.

İstisna Kapsamına Giren Ve Girmeyen Ödemeler:

Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu Kanun kapsamında elde ettiği ücret, prim, ikramiye, yol yardımı, yemek yardımı, kira yardımı, yakacak ve bayram ödemeleri gelir vergisinden istisnadır.
Mart 2016 dan geçerli olmak üzere Hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile 17/3/1981 tarihli ve 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günlerine isabet eden ücretler de bu istisna kapsamındadır. Hesaplamada küsuratlı sayılar bir üst tamsayıya iblağ edilir.
Haftalık kırk beş saatin üzerindeki ve ek çalışma sürelerine ilişkin ücretler bu istisnadan faydalanamaz. Günlük çalışma saatleriyle ilgili bir sınırlama olmamaktadır.
Ar-ge personeline, İş kanunu çerçevesinde telafi çalışma karşılığında ödenen ücretler istisna kapsamında değerlendirilmez.
Teknokent faaliyetlerinde fiilen çalışan şirket ortaklarına ödenen huzur hakları da ücret kapsamında değerlendirildiğinden gelir vergisinden istisnadır.
İhbar tazminatları ücret istisnası kapsamında değildir.
Süt, evlilik, doğum, ölüm ve mazeret izni kapsam dışındadır.
Raporlu süreler kapsam dışındadır.

4. GÜMRÜK VE DAMGA VERGİSİ İLE HARÇ İSTİSNASI

Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin düzenlenen tüm kağıtlar Damga Vergisinden istisnadır. 4691 Sayılı kanun kapsamında yürütülen yazılım, AR-GE, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan müstesnadır. Bu istisna kapsamında ithal edilen eşya; Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere Genel Müdürlükçe onaylanarak Tek Pencere Sistemi aracılığıyla T.C. Ticaret Bakanlığına gönderilecek izinde belirtilen eşyadan oluşur.

Gümrük Vergisi Muafiyetiyle ilgili süreç aşağıdaki gibidir;

Ticaret Bakanlığı Gümrük İl Müdürlüğünden Tek Pencere Giriş Yetkisi alınır
İthal edilecek ürünler gümrüğe geldiğinde anlaşma sağlanan Gümrük Müşaviri tarafından özet beyanname düzenlenir ve beyanname numarası ile Tek Pencere Sistemi üzerinden sisteme talep girilir
Tek Pencere Sistemine E-Devlet üzerinden TPS-BSTB-0985-Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Gümrük Muafiyet Belgesibaşlığı altından ulaşılmaktadır
Tek Pencere Sistemi üzerinden talep girildikten sonra ilgili Yönetici Şirketten alınan başvuru formu doldurularak Yönetici Şirkete teslim edilir
Form teslim edildikten sonra Yönetici Şirket Tek Pencere Sistemi üzerinden başvuruyu onaylar. Firma ve Yönetici Şirket tarafından onaylanan form Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge web portalına yüklenir (Yönetici Şirket tarafından)
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına ulaşan form uzman tarafından kontrol edilip onaylanır
Uzman tarafından onaylanma işlemi gerçekleştikten sonra yine Tek Pencere Sistemi üzerinden muafiyet belgesini indirerek muafiyetten yararlanılmaktadır.

Gümrük Vergisi Muafiyetiyle ilgili başvuru aşamasında dikkat edilmesi gereken hususlar;

Gümrük Müşaviri tarafından düzenlenen özet beyannamede yer alan bilgiler
Tek Pencere Sistemine girilen bilgiler
Yönetici Şirkete bildirilmek üzere doldurulan formada yer alan bilgilerin birbiriyle uyumlu olması gerekmektedir.
Firmanın Teknoloji Geliştirme Bölgelerinden birden fazla proje olması durumunda proje bilgilerinin karıştırılmaması gerekmektedir.

5. MAKİNE VE TEÇHİZAT ALIMINDA KDV İSTİSNASI

4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında bölgelerde faaliyet göstermeye başlayan şirketler, Yönetici Şirket tarafından onaylanan Ar-Ge, tasarım ve yenilik projelerinde kullanılmak üzere yeni makine ve teçhizat alımlarda KDV istisnasından yararlanabilmektedirler.

Makine ve Teçhizat Alımlarında KDV İstisnası Süreçleri

Teknokent Portalı üzerinden başvuru yapılır
Teknokent Yönetici Şirket tarafından onaylı belge alınır
Onaylı belgede yazan bilgilerle Maliye Bakanlığı online sistemleri üzerinden KDV istisnası kapsamında giriş yapılması gerekiyor.
Sisteme giriş yapıldıktan sonra yine online sistemleri üzerinden dilekçe yazılması ve ekine teknokent yönetiminde alınan yazının eklenmesi gerekmektedir.