Bizden Haberler

TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ UYGULAMA REHBERİ -9 PATENT VE FAYDALI MODEL İSTİSNASI

TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ UYGULAMA REHBERİ -9

PATENT VE FAYDALI MODEL İSTİSNASI

Türkiye'de 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında yürürlüğe giren bir vergi teşviki düzenlemesidir. Bu istisna, tescilli patentler ve faydalı modeller aracılığıyla elde edilen kazançların belirli oranlarda vergi avantajına tabi tutulmasını sağlar. Amaç, inovasyonu ve Ar-Ge faaliyetlerini desteklemek, firmaları yeni teknolojiler ve buluşlar geliştirmeye teşvik etmektir.

Patent ve Faydalı Model İstisnasının Kapsamı

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince, tescilli patent veya faydalı model belgesine sahip olan ve bu belgelerle koruma altına alınan buluşlardan elde edilen gelirler, belirli şartlar altında vergi istisnasına tabi tutulur. Bu düzenleme, özellikle inovasyon ve teknolojik gelişmeleri teşvik etmek amacıyla uygulanır.

İstisna Kapsamındaki Gelirler

1. Patent veya Faydalı Modelin Satışından Elde Edilen Gelirler:
   • Bir patent veya faydalı modelin satışı durumunda elde edilen gelirler için istisna uygulanır.
   • Satış sonucunda elde edilen gelirlerin %50'si kurumlar vergisi matrahından indirilebilir.
2. Patent veya Faydalı Modelin Kiralanmasından (Lisanslamasından) Elde Edilen Gelirler:
   • Patent veya faydalı model lisanslanarak kiraya verildiğinde elde edilen lisans gelirleri de istisnaya tabidir.
   • Lisanslama gelirlerinin %50'si kurumlar vergisi matrahından indirilebilir.
3. Patent veya Faydalı Model Kullanılarak Üretilen Ürünlerden Elde Edilen Gelirler:
   • Bir patent ya da faydalı modelin kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançlar da vergi istisnasından faydalanır.
   • Bu ürünlerin satışından elde edilen kazançların %50’si kurumlar vergisi matrahından indirilebilir.
4. Tazminat ve Diğer Kazançlar:
   • Patent ya da faydalı model hakkının ihlali nedeniyle açılan davalar sonucunda kazanılan tazminat gelirleri de istisna kapsamına alınabilir. Bu tazminat kazançlarının %50'si de vergi matrahından indirilebilir.

İstisnadan Yararlanma Koşulları

• Patent/Faydalı Model Tescili: İstisnadan yararlanabilmek için, elde edilen kazancın dayanağı olan patentin veya faydalı modelin Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından tescillenmiş olması gerekmektedir.
• Buluşun Türkiye’de Geliştirilmiş Olması: İstisna kapsamında yararlanılacak patent veya faydalı modelin, Türkiye'de geliştirilmiş ve tescil edilmiş olması gerekmektedir. Yurtdışında tescil edilen patentler için istisna uygulanmaz.
• Üretim veya Kullanım Durumu: İstisnadan yararlanabilmek için patent veya faydalı modelin ilgili olduğu ürünlerin üretilmesi ve ticarileştirilmesi gerekmektedir. Bu, patentin pasif bir şekilde elde tutulmasının dışında, aktif olarak ekonomik faaliyetlerde kullanıldığını göstermelidir.
• İstisnanın Beyannamede Gösterilmesi: Vergi istisnasından faydalanacak firmaların, patent veya faydalı model gelirlerini vergi beyannamelerinde açıkça göstermeleri gerekmektedir.

İstisna Oranı ve Süresi

• İstisna Oranı: Patent veya faydalı modelin satışından, lisanslamasından ya da kullanılarak üretilen ürünlerden elde edilen kazançların %50’si vergi matrahından indirilebilir.
• Süre: İstisna, patent veya faydalı modelin tescil edildiği tarihten itibaren 5 yıl boyunca uygulanır.

Patent ve Faydalı Model İstisnası Avantajları

• Vergi Avantajı: İstisna sayesinde firmalar, tescilli patent ve faydalı modellerden elde ettikleri kazançlar üzerinden ödeyecekleri kurumlar vergisinde ciddi avantajlar elde ederler. Bu da firmaların maliyetlerini düşürür ve Ar-Ge faaliyetlerine daha fazla kaynak ayırmalarına olanak tanır.
• İnovasyon ve Ar-Ge’ye Teşvik: İstisna düzenlemesi, firmaları yenilikçi projelere ve buluşlara daha fazla yatırım yapmaya teşvik eder. Firmalar, patent ve faydalı model belgeleri aracılığıyla elde ettikleri gelirlerde önemli vergi avantajları sağlayarak uzun vadeli Ar-Ge stratejileri geliştirebilirler.
• Ticarileştirme ve Rekabet Avantajı: Patentli ürünlerin lisanslanması, üretilmesi ve satışı, firmalar için ek gelir kaynağı yaratarak ticarileştirme sürecinde avantaj sağlar. Bu durum, firmaların ulusal ve uluslararası pazarlarda rekabet gücünü artırır.

Faydalı Model İstisnası

Faydalı model, yeni olan ancak buluş basamağı aranmayan teknik çözümleri ifade eder. Patentle kıyaslandığında daha hızlı tescil edilen faydalı modeller, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin buluşlarını koruma altına almasına olanak tanır. Faydalı modeller için de aynı vergi avantajları geçerli olup, tescilli faydalı modellerden elde edilen kazançlar üzerinden de %50 vergi istisnası uygulanır.

Örnek Uygulama:

Bir firma, TÜRKPATENT tarafından tescillenmiş bir patent aracılığıyla ürün geliştiriyor ve bu üründen 2 milyon TL gelir elde ediyor. Vergi istisnası kapsamında firmanın 2 milyon TL'lik gelirinin %50’si olan 1 milyon TL, kurumlar vergisi matrahından indirilecektir. Firma, bu gelir üzerinden yalnızca 1 milyon TL üzerinden vergi ödeyecektir.

Sonuç

Patent ve faydalı model istisnası, Türkiye'deki firmaların inovasyon ve Ar-Ge faaliyetlerini teşvik eden önemli bir vergi avantajıdır. Bu istisna sayesinde, firmalar patent veya faydalı model yoluyla elde ettikleri kazançlardan vergi indirimi alarak Ar-Ge maliyetlerini düşürebilir ve teknolojik gelişimlerini hızlandırabilirler.